Social Icons

Featured Posts


Zespół jelita drażliwego, zespół jelita nadwrażliwego (łac. colon irritabile; ang. Irritable Bowel Syndrome, w skrócie IBS) – przewlekła (trwająca przez co najmniej trzy miesiące) idiopatyczna choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym charakteryzująca się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień, nieuwarunkowana zmianami organicznymi lub biochemicznymi.

Zespół ten został dokładnie opisany przez Oslera w 1892 roku i był przez niego nazwany jako mucous colitis.

Epidemiologia

Gastroenterolodzy zgodnie stwierdzają, że zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego należą do najczęstszych schorzeń w ich specjalności (do 50% zgłaszających się na leczenie). IBS występuje u ok. 10–20% dorosłych ludzi, 2/3 z tej liczby to kobiety. Ocenia się, że w Polsce IBS dotyczy około 13% dorosłej populacji. Choroba zaczyna się przeważnie w wieku 30–40 lat.
Duża liczba pacjentów mimo dokuczliwości objawów wywołanych czynnościowymi zaburzeniami przewodu pokarmowego nie zgłasza się do lekarza (tylko 10-25% osób szuka pomocy u lekarza).

Patofizjologia

Pierwotna przyczyna nie jest znana. Czynniki patofizjologiczne, które mogą mieć wpływ na wystąpienie choroby to:

    nadmierny rozrost flory bakteryjnej (SIBO) nawet w 84% przypadków
    zaburzenia czucia trzewnego i funkcji motorycznej jelit co potwierdzają badania:
        niski próg bólowy odbytnicy rozszerzanej balonem
        zwiększona odpowiedź ruchowa jelita grubego na pobudzanie niektórymi lekami (prostygmina), hormonami (cholecystokinina) lub pokarmem
    zmiany w sferze psychicznej (u 70-90% pacjentów chorych na IBS występują zaburzenia osobowości, niepokój lub depresja)
    spożywanie pokarmów ubogoresztkowych
    przebycie infekcji jelitowej (np. czerwonki) – u osób tych stwierdzono zwiększenie liczby komórek endokrynnych jelit i zawartości w nich serotoniny
    rola mózgu jest nie do końca wyjaśniona – nowe badania wykazują zmiany aktywności w obszarach kory mózgowej odpowiedzialnych za odczuwanie bólu.

Objawy

Sytuacje stresowe wyzwalają objawy, do których najczęściej należą:
  • ostre, skurczowe, nękające bóle brzucha (zazwyczaj podbrzusza i lewego dołu biodrowego). Prawie nigdy nie budzą w nocy. Nasilają się po posiłkach. Mogą towarzyszyć biegunkom.
     Ulgę przynosi wypróżnienie lub oddanie gazów.
  • biegunka – stolce mogą być wodniste lub półpłynne ale rzadko dochodzi do zwiększenia ich objętości. Zazwyczaj występuje po posiłkach, stresie psychicznym i w godzinach rannych.
  • zaparcie – u chorych bez biegunki. Częstotliwość wypróżnień jest zmniejszona, stolec oddawany jest z wysiłkiem. Po oddaniu stolca często występuje uczucie niepełnego wypróżnienia.
  • wzdęcie brzucha
  • domieszka śluzu w kale
  • odbijanie i gazy
  • nudności i wymioty
  • zgaga
  • bóle głowy
  • uczucie zmęczenia
  • zaburzenia miesiączkowania
  • częstomocz
  • "przelewania w brzuchu"
Badanie przedmiotowe nie wykazuje odchyleń od normy.

Postacie

  • biegunkowa
  • zaparciowa
  • mieszana
Każdy z poniższych objawów może wskazywać na przyczynę organiczną dolegliwości:
  • gorączka
  • zmniejszenie masy ciała
  • krew w stolcu
  • niedokrwistość
  • nieprawidłowości w badaniu przedmiotowym
  • rak lub zapalne choroby jelit w wywiadzie rodzinnym
Celem postępowania diagnostycznego jest wykluczenie organicznej przyczyny dolegliwości.
Zestaw zalecanych badań diagnostycznych:
  • test wodorowy
  • morfologia krwi
  • OB
  • badanie biochemiczne krwi
  • badanie ogólne moczu
  • badanie kału w kierunku obecności pasożytów i krwi utajonej
  • posiewy bakteriologiczne stolca
  • rektoskopia lub fiberosigmoidoskopia
Ponadto, w zależności od sytuacji:
  • test tolerancji laktozy lub 2-tygodniowa próba z dietą bezlaktozową
  • wlew kontrastowy doodbytniczy lub kolonoskopia
    • u osób powyżej 45. roku życia
    • pozytywny wywiad rodzinny w kierunku raka
    • brak poprawy
  • USG lub tomografia komputerowa jamy brzusznej
  • badanie radiologiczne jelita cienkiego – przy obfitej biegunce
  • badanie radiologiczne lub endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego – przy dyspepsji
  • oznaczenie stężenia kwasu 5-hydroksyindolooctowego w moczu, oraz chromograniny A, gastryny, VIP i hormonów tarczycy we krwi
Obecnie obowiązującymi są tzw. Kryteria Rzymskie III z 2006 roku. Według nich zespół jelita drażliwego można rozpoznać, gdy występuje ból lub dyskomfort (czyli przewlekłe odczucie nie określane jako ból) w jamie brzusznej, trwający co najmniej trzy dni w miesiącu, przez ostatnie trzy miesiące, i towarzyszą mu co najmniej dwa z trzech poniższych objawów: 1) zmniejszenie/ ustąpienie dolegliwości po wypróżnieniu 2) początek objawów związany ze zmianą częstości wypróżnień 3) początek dolegliwości wiążący się ze zmianą wyglądu stolcaBiegunkowy typ choroby charakteryzują:
  • więcej niż 3 wypróżnienia w ciągu dnia
  • papkowaty lub wodnisty stolec
  • parcie na stolec
Zaparciowy typ choroby charakteryzują:
  • mniej niż 3 wypróżnienia w tygodniu
  • twardy lub "bobkowaty" stolec
  • duży wysiłek towarzyszący defekacji
IBS należy różnicować z:
  • nieswoiste i swoiste (infekcyjne) zapalenia jelit
  • mikroskopowe zapalenie jelita grubego
  • uchyłki okrężnicy
  • biegunka u osób nadużywających środków przeczyszczających
  • celiakia
  • nowotwory jelita grubego: rak, gruczolak kosmkowy (adenoma villosum)
  • guzy endokrynne: gastrinoma, VIPoma, rakowiak
  • choroby metaboliczne: nadczynność tarczycy, cukrzyca, niedobór laktazy
Nie ma sposobu trwałego wyleczenia z zaburzeń, postępowanie lecznicze ma tylko na celu złagodzenie objawów chorobowych.
  • unikanie stresów
  • odpowiednia dieta (zależna od postaci choroby). W postaci zaparciowej zaleca się spożywanie pokarmów bogatych we włókna roślinne (albo suplementacja zawierającymi je preparatami) oraz przyjmowanie odpowiedniej ilości niegazowanych płynów (minimum 1,5 litra/doba). W postaci biegunkowej należy stosować dietę niskoresztkową oraz jedzenie produktów gotowanych, pieczonych lub duszonych. W postaci tej poprawę przynosi również wprowadzenie diety bezglutenowej, szczególnie u osób z antygenami HLA-DQ2 i HLA-DQ8. W obu przypadkach zaleca się eliminację mocnej herbaty, kawy oraz alkoholi.
  • środki farmakologiczne – pełnią funkcję wspomagającą. W postaci bólowo-zaparciowej można stosować: środki antycholinergiczne (bromek oksyfenonium), drotawerynę, mebewerynę lub trimebutynę. W postaci biegunkowej można stosować: rifaksyminę, difenoksylat, loperamid, cholestyraminę. Przy wzdęciach: rifaksyminę, symetykon, dimetykon. Przy ciężkiej depresji z chudnięciem i bezsennością – amitryptylina. Chorzy z niepokojem – anksjolityki, ale dłuższa kuracja jest niewskazana.
    •  http://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_jelita_dra%C5%BCliwego
Subskrybuj: Posty (Atom)